Vlasti RS plaćaju lobiste u SAD za ukidanje sankcija Dodiku i Cvijanović – cijena “stroga tajna”
Ukidanje sankcija Miloradu Dodiku i Željki Cvijanović, promocija dijaloga između bosanskohercegovačkog entiteta RS i administracije Donalda Trumpa, preispitivanje Dejtonskog sporazuma i uloge visokog predstavnika u Bosni i Hercegovini.
To su zadaci koje su vlasti tog bh. entiteta postavile američkoj advokatskoj kancelariji “Zell & Associates International Advocates”, s kojima su sklopili sporazum 27. decembra prošle godine.
Prema registracionom dokumentu u koji je Radio Slobodna Evropa (RSE) imao uvid, advokatska kancelarija će ove ciljeve na teritoriji Sjedinjenih Američkih Država (SAD) ostvarivati kroz komunikaciju s predstavnicima tamošnje izvršne i zakonodavne vlasti, kao i nevladinim sektorom. Do sada, ugovori RS sa lobističkim i advokatskim kućama u SAD su se, uglavnom, odnosili na promociju investicija i pravno savjetovanje, a te usluge su koštale nekoliko desetaka hiljada dolara mjesečno.
Ko se ne spominje u ugovoru?
No, u dokumentu u koji je RSE imao uvid, podaci o cijeni ovih usluga su zatamnjeni. Potpisnici su Danijel Dragičević, šef Kabineta predsjednika RS, i Marc Zell, ispred advokatske kancelarije. Zel nije odgovorio na upit o tome kakve aktivnosti planiraju, te da li situaciju mijenja to što se od 17. januara i Dragičević našao pod američkim sankcijama.
Vlasti u RS od ranije su otvoreno navijale za pobjedu Donalda Trumpa na predsjedničkim izborima u SAD, očekujući u tom slučaju promjenu američke politike prema tom bh. entitetu. Kancelarija za kontrolu strane imovine (OFAC) američkog Ministarstva finansija, već dvaput do sada je sankcionisala Dodika, predsjednika RS zbog antidejtonskog djelovanja, dok je Željka Cvijanović, trenutna predsjedavajuća Predsjedništva BiH, takođe, pod sankcijama zbog istih razloga.
Na “crnoj listi” je i većina entitetskog rukovodstva, ali se ukidanje sankcija za njih u ugovoru ne spominje.
Kakvi su zahtjevi?
Kancelarija predsjednika RS, kao zvanični potpisnik, traži od advokata “kreiranje i promociju dijaloga između RS i nadolazeće Trump 2.0 administracije, sa ciljem poboljšavanja odnosa između RS i njenog rukovodstva sa SAD”. Dodaju da se ovo čini “u svjetlu evoluirajuće geopolitičke situacije koja utiče na Zapadni Balkan i Istočnu Evropu, prouzrokovane, između ostalog, ukrajinsko-ruskim ratom i njegovim potencijalnim završetkom”.
Sem ukidanja sankcija Dodiku i njegovoj porodici, te Željki Cvijanović, traži se i svojevrsno “raspakivanje” Dejtona.
“Promocija javnog preispitivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma unutar SAD, nakon 30 godina praktičnog iskustva, fokusirajući se naročito na Aneks 10 sporazuma, koji se tiče uloge, preporuka i odluka visokog predstavnika”, navodi se u dokumentu, kao jedan od zahtjeva.
Aneks 10 daje ovlašćenja visokom predstavniku u BiH, te navodi da je on konačni autoritet za tumačenje sporazuma. Vlasti u RS ne priznaju Christiana Schmidta za visokog predstavnika, te žele da se ova uloga ukine.
Ko su lobisti?
Pretragom baze američkog Ministarstva pravde, iz Bosne i Hercegovine je registrovano šest trenutno aktivnih entiteta koji zastupaju RS. Radi se većinom o advokatskim kancelarijama i konsultantskim kućama, koje su, uglavnom, imale zadatak promocije investicija, i svojevrsnog “rebrandiranja” RS-a.
Od 2019. godine je aktivna advokatska kancelarija “McGinnis Lochridge”, koja savjetuje RS po pitanju Dejtonskog sporazuma i drugih dokumenata koje je BiH potpisala, te održava sajt BiH Dayton Project, koji objavljuje vijesti iz BiH na engleskom jeziku. Među zastupnicima je i Predstavništvo RS u Vašingtonu, koje od 2023. vodi Drina Vlastelić Rajić. Prije nje na toj funkciji je bio Obrad Kesić, koji se preselio u Brisel, kada je imenovan za šefa Misije BiH pri Evropskoj uniji.
RS svoje interese u inostranstvu promoviše preko osam predstavništava, koja se osim u SAD-u, nalaze u Srbiji, Rusiji, Grčkoj, Austriji, Belgiji, Njemačkoj i Izraelu. Ove godine, ukupni budžet za ta predstavništva iznosi 6,5 miliona maraka, što je smanjenje u odnosu na prošlogodišnjih 7,62 miliona maraka.
