Vlada RS-a je rješenje za isplatu plaća sankcioniranim funkcionerima pronašla u dopunama Zakona o radu i uputila ih po hitnom postupku u parlamentarnu proceduru, a zastupnici će se o njima izjašnjavati već na 13. posebnoj sjednici NSRS-a koja je zakazana za sutra.
Predsjednik RS-a Milorad Dodik, premijer RS-a Radovan Višković, članica Predsjedništva Bosne i Hercegovine Željka Cvijanović, predsjednik Narodne skupštine RS-a Nenad Stevandić i ostali kojima su zbog sankcija SAD-a banke ugasile račune planiraju plaću primati na ruke.
Predsjednik NSRS Nenad Stevandić objavio je jučer da će Vlada tog bh. entiteta predložiti izmjene Zakona o radu kako bi on, kao i drugi koji su na Crnoj listi SAD-a i nemaju račune, mogli da primaju plate.
U nastavku pročitajte prijedlog po hitnom postupku izmjena Zakona o radu Republike Srpske.
REPUBLIKA SRPSKA
VLADA
PRIJEDLOG
(po hitnom postupku)
ZAKON
O DOPUNAMA ZAKONA O RADU
Banja Luka, april 2024. godine
Prijedlog
(po hitnom postupku)
ZAKON
O DOPUNAMA ZAKONA O RADU
Član 1.
U Zakonu o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16, 66/18, 91/21 – Odluka Ustavnog suda Republike Srpske, 119/21 i 112/23) poslije člana 126. dodaje se novi član 126a. koji glasi:
„Član 126a.
(1) Izuzetno od člana 126. ovog zakona, u slučaju kada je radniku onemogućena isplata plate putem tekućeg računa koja nije zasnovana na pravosnažnoj sudskoj, upravnoj ili drugoj odluci nadležnog organ, poslodavac platu i druga lična primanja radnika isplaćuje u gotovom novcu.
(2) Poslodavac je dužan da prije isplate plate iz stava 1. ovog člana dostavi pismeno obavještenje Poreskoj upravi o načinu i razlogu isplate i podacima o radniku kojem se vrši isplata plate u gotovom novcu, a način isplate plate urediće se instruktivnim aktom ministarstva nadležnog za oblast finansija.“
Član 2.
Poslije člana 267. dodaje se novi član 267a. koji glasi:
„Član 267a.
Novčanom kaznom od 200.000 KM kazniće se za prekršaj poslodavac koji isplati platu u gotovom novcu suprotno članu 126a. ovog zakona.“
Član 3.
Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“.
Broj: PREDSJEDNIK
Datum: NARODNE SKUPŠTINE
Nenad Stevandić
OBRAZLOŽENJE
PRIJEDLOGA ZAKONA O DOPUNAMA ZAKONA O RADU
(po hitnom postupku)
I USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENJE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje Zakona o dopunama Zakona o radu (po hitnom postupku) sadržan je u Amandmanu XXXII tačka 12. na član 68. Ustava Republike Srpske, prema kojem Republika, između ostalog, uređuje i obezbjeđuje radne odnose, zaštitu na radu i zapošljavanje i članu 39. stav 5. Ustava Republike Srpske, prema kojem svako po osnovu rada ima pravo na zaradu, u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.
Prema članu 70. tačka 2. Ustava Republike Srpske, za donošenje zakona nadležna je Narodna skupština Republike Srpske.
II USKLAĐENOST SA USTAVOM, PRAVNIM SISTEMOM I PRAVILIMA ZA IZRADU ZAKONA I DRUGIH PROPISA REPUBLIKE SRPSKE
Prema Mišljenju Republičkog sekretarijata za zakonodavstvo broj: 22.04-020- 1244/24 od 15. aprila 2024. godine, ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u članu 39. stav 5. Ustava Republike Srpske, kojim je utvrđeno da svako po osnovu rada ima pravo na zaradu i u Amandmanu XXXII tačka 12. na član 68. Ustava Republike Srpske, prema kojem Republika uređuje i obezbjeđuje, između ostalog, radne odnose. Takođe, ustavni osnov sadržan je i u članu 70. tačka 2. Ustava Republike Srpske, kojim je utvrđeno da Narodna skupština Republike Srpske donosi zakone.
Obrađivač Zakona je, u skladu sa članom 41. stav. 1. tačka 5. Pravila za izradu zakona i drugih propisa Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 24/14), u Obrazloženju Zakona naveo razloge za donošenje Zakona o dopunama Zakona o radu. Navedeno je da je razlog sadržan u potrebi potpunijeg i sveobuhvatnijeg ostvarivanja prava na zaradu, koja je ustavna kategorija.
Obrađivač Zakona je, u skladu sa članom 213. stav 4. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 66/20) i članom 41. stav 1. tačka 6) Pravila za izradu zakona i drugih propisa Republike Srpske, obrazložio razloge za donošenje Zakona po hitnom postupku. Prema navodima obrađivača Zakona, predloženim dopunama Zakona o radu doprinosi se ostvarenju prava na platu u skladu sa ustavnim odredbama i zakonom, koji predstavljaju emanaciju prava na ljudsko dostojanstva, slobodu i jednakost, a s obzirom na to da zaštita ovih vrijednosti ne trpi odlaganje i da ista predstavljaju opšti interes Republike Srpske, ispunjeni su uslovi za donošenje ovog zakona po hitnom postupku.
Budući da je predmetni zakon usaglašen sa Ustavom, pravnim sistemom Republike Srpske i Pravilima za izradu zakona i drugih propisa, mišljenje Republičkog sekretarijata za zakonodavstvo je da se Prijedlog zakona o dopunama Zakona o radu (po hitnom postupku) može uputiti dalje na razmatranje.
III USKLAĐENOST SA PRAVNIM PORETKOM EVROPSKE UNIJE
Prema mišljenju Ministarstva za evropske integracije i međunarodnu saradnju Broj: 17.03-020-1248/24 od 16. april 2024. godine, a nakon uvida u propise Evropske unije i analize odredbi Prijedloga Zakona o dopunama Zakona o radu (po hitnom postupku), nije ustanovljeno da postoje obavezujući sekundarni izvori prava EU koji uređuju meteriju dostavljenog prijedloga. Zbog toga u Izjavi o usklađenosti stoji ocjena „Neprimjenjivo“.
IV RAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA
Pravo na rad, slobodu rada i zaradu su garantovana odgovarajućim odredbama Ustava Republike Srpske i ova prava se ostvaruju bez diskriminacije po bilo kojem osnovu. Razlozi za izmjenama ovog zakona su u potrebi potpunijeg i sveobuhvatnije ostvarivanja prava na zaradu u skladu sa članom 39. stav 5. Ustava Republike Srpske, prema kojem sva lica po osnovu rada imaju pravo na zaradu, u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.
Dopunama ovog zakona omogućiće se ostvarivanje prava na zaradu radniku koji je onemogućen da bez postojanja pravosnažne sudske, upravne ili druge odluke nadležnog organa otvori tekući račun, na način da mu platu i druga lična primanja po osnovu rada, poslodavac isplati u gotovom novcu. Predloženo rješenje je usaglašeno sa Zakonom o unutrašnjem platnom prometu kao zakonom kojim se prije svega uređuje obavljanje unutrašnjeg platnog prometa u Republici Srpskoj.
Takođe, navedenom izmjenom zakona ostvaruju se ustavne garancije kojima je omogućeno da svi građani Republike Srpske budu ravnopravni u slobodama, pravima i dužnostima, da budu jednaki pred zakonom i da uživaju istu pravnu zaštitu bez obzira na rasu, pol, jezik, nacionalnu pripadnost, vjeroispovijest, socijalno porijeklo, rođenje, obrazovanje, imovno stanje, političko i drugo uvjerenje, društveni položaj ili drugo lično svojstvo.
V RAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU
Članom 213. Poslovnika o radu Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 66/20) data je mogućnost, izuzetno, za donošenje zakona po hitnom postupku u slučaju kada se zakonom uređuju pitanja i odnosi nastali usljed okolnosti koje nisu mogle da se predvide, a nedonošenje zakona po hitnom postupku moglo bi da prouzrokuje štetne posljedice po život i zdravlje ljudi, bezbjednost Republike i rad organa i organizacija, i ako je to u opštem interesu.
Predloženi Zakon o dopunama Zakona o radu (po hitnom postupku) u RS omogućiće u potpunosti ostvarivanje prava na zaradu licima koja su onemogućena da otvore tekući račun u slučaju kada je to zasnovano bez pravosnažne sudske, upravne ili druge odluke nadležnog organa, s obzirom na to da će se plate i druga lična primanja u tom slučaju isplaćivati u gotovom novcu.
Ostvarivanje prava na platu u skladu sa ustavnim odredbama i zakonom predstavljaju emanaciju prava na ljudsko dostojanstvo, slobodu i jednakost, a s obzirom na to da zaštita tih vrijednosti ne trpi odlaganje, i ista predstavljaju opšti interes Republike, ispunjeni su uslovi za donošenje ovog zakona po hitnom postupku.
VI OBRAZLOŽENJE PREDLOŽENIH RJEŠENJA
Članom 1. Prijedloga zakona o dopunama Zakona o radu (po hitnom postupku) dodaje se član 126a. Zakona na način da se pored isplate plate radnika na tekući račun, propisuju i uslovi isplate plate i drugih ličnih primanja u gotovom novcu.
Predloženom izmjenom propisuje se način isplate plate radnika tako da se pored isplate na tekući račun, plata može isplatiti u gotovom novcu samo u slučaju kada je radniku onemogućeno otvaranje tekućeg računa koje nije zasnovano na pravosnažnoj sudskoj, upravnoj ili drugoj odluci nadležnog organa, uz obavezu poslodavca da dostavi pismeno obavještenje Poreskoj upravi o načinu i razlogu isplate i podacima o licu kojem se vrši isplata u gotovom novcu.
Odredbama člana 25. stav 1. Zakona o unutrašnjem platnom prometu definisano je da se plaćanje između učesnika (poslovnih subjekata i fizičkih lica) obavlja bezgotovinski, gotovim novcem i obračunom, predložena izmjena zakona usklađena je sa predmetnim zakonom o unutrašnjem platnom prometu, te je omogućena i isplata plate gotovim novcem uz propisane uslove.
Članom 2. Prijedloga zakona propisana je novčana kazna od 200.000 KM za poslodavca koji isplati platu u gotovini suprotno članu 126a. ovog zakona.
Članom 3. Prijedloga zakona propisano je da ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja zakona.
VII PROCJENA UTICAJA ZAKONA, DRUGIH PROPISA I OPŠTIH AKATA NA
UVOĐENJE NOVIH, IZMJENU ILI UKIDANJE POSTOJEĆIH
FORMALNOSTI KOJE OPTEREĆUJU PRIVREDNO POSLOVANJE
Tačkom V Odluke o procjeni uticaja propisa („Službeni glasnik RS“, broj 8/23), procjena uticaja propisa ne sprovodi se na propise koji se donose po hitnom postupku.
VIII RAZLOZI ZA RANIJE STUPANJE NA SNAGU ZAKONA
Članom 109. Ustava Republike Srpske propisano je da zakoni i drugi opšti akti stupaju na snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja, a mogu stupiti na snagu ranije u naročito opravdanim okolnostima. S tim u vezi, i članom 213. st. 1. i 2. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske propisano je da se zakon može, izuzetno, donijeti po hitnom postupku u slučaju kada se zakonom uređuju pitanja i odnosi nastali usljed okolnosti koje nisu mogle da se predvide, a donošenje zakona po hitnom postupku je u opštem interesu.
Predloženim rješenjem se stvaraju preduslovi za ostvarivanje Ustavom Republike Srpske i Evropskom konvencijom o ljudskim pravima zagarantovanih prava, a to su pravo na rad, slobodu rada i zaradu, sve u skladu sa pozitivnim propisima Republike Srpske. Imajući u vidu navedeno i činjenicu da postoji opšti interes, ispunjeni su uslovi za ranije stupanje na snagu ovog zakona.
IX FINANSIJSKA SREDSTVA I EKONOMSKA OPRAVDANOST
DONOŠENJA ZAKONA
Za primjenu ovog zakona nisu potrebna dodatna sredstva iz budžeta Republike Srpske.
PRILOG
ZAKON O RADU
(Tekst predloženih dopuna ugrađen u osnovni tekst Zakona)
Član 126a.
(1) Izuzetno od člana 126. ovog zakona, u slučaju kada je radniku onemogućena isplata plate putem tekućeg računa koja nije zasnovana na pravosnažnoj sudskoj, upravnoj ili drugoj odluci nadležnog organ, poslodavac platu i druga lična primanja radnika isplaćuje u gotovom novcu.
(2) Poslodavac je dužan da prije isplate plate iz stava 1. ovog člana dostavi pismeno obavještenje Poreskoj upravi o načinu i razlogu isplate i podacima o radniku kojem se vrši isplata plate u gotovom novcu, a način isplate plate urediće se instruktivnim aktom ministarstva nadležnog za oblast finansija.
Član 267a.
Novčanom kaznom od 200.000 KM kazniće se za prekršaj poslodavac koji isplati platu u gotovom novcu suprotno članu 126a. ovog zakona.
